Tổng quan về viêm tiểu phế quản
Viêm tiểu phế quản là tình trạng nhiễm trùng phổi phổ biến ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Nó gây ra tình trạng viêm và phù nề những đường dẫn khí nhỏ của phổi (tiểu phế quản). Viêm tiểu phế quản hầu hết là do virus. Điển hình, thời gian đỉnh điểm dễ mắc viêm tiểu phế quản là những tháng mùa đông.
Viêm tiểu phế quản khởi phát với các triệu chứng tương tự như cảm lạnh nhưng sẽ tiến triển đến ho, thở rít và thỉnh thoảng có khó thở. Triệu chứng của viêm tiểu phế quản có thể kéo dài vài ngày đến vài tuần. Hầu hết trẻ em sẽ đỡ hơn khi chăm sóc tại nhà, chỉ một số lượng nhỏ trẻ cần phải nhập viện.
Triệu chứng
Vài ngày đầu, triệu chứng của viêm tiểu phế quản giống như cảm lạnh:
- Chảy mũi
- Ngạt mũi
- Ho
- Sốt nhẹ (không phải lúc nào cũng có)
Sau thời gian này, có thể 1 tuần hoặc hơn, trẻ sẽ xuất hiện khó thở hoặc tiếng rít khi trẻ thở (thở rít)
Nhiều trẻ sơ sinh cũng có thêm tình trạng viêm tai giữa.
Nguyên nhân
Viêm tiểu phế quản xảy ra khi virus lây nhiễm vào tiểu phế quản, là đường dẫn khí nhỏ nhất trong phổi. Nhiễm trùng làm cho các tiểu phế quản sưng lên và bị viêm. Chất nhầy tích tụ trong các đường dẫn khí này, khiến không khí khó lưu thông tự do vào và ra khỏi phổi.
Hầu hết các trường hợp viêm tiểu phế quản là do virus hợp bào hô hấp (RSV) gây ra. RSV là một loại vi-rút phổ biến lây nhiễm cho mọi trẻ em dưới 2 tuổi. Các đợt bùng phát nhiễm RSV xảy ra vào mỗi mùa đông và các cá nhân có thể bị tái nhiễm, vì lần nhiễm trước đó dường như không gây ra khả năng miễn dịch lâu dài. Viêm tiểu phế quản cũng có thể do các loại vi-rút khác gây ra, bao gồm cả những vi-rút gây bệnh cúm hoặc cảm lạnh thông thường.
Virus gây viêm tiểu phế quản rất dễ lây lan. Bạn có thể nhiễm chúng qua những giọt bắn trong không khí khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Bạn cũng có thể lây chúng qua việc chạm vào đồ vật dùng chung – chẳng hạn như đồ dùng, khăn tắm hoặc đồ chơi – rồi chạm vào mắt, mũi hoặc miệng của mình.
Các yếu tố nguy cơ
Viêm tiểu phế quản thường ảnh hưởng đến trẻ em dưới 2 tuổi. Trẻ sơ sinh dưới 3 tháng tuổi có nguy cơ mắc bệnh viêm tiểu phế quản cao nhất vì phổi và hệ thống miễn dịch của trẻ chưa phát triển đầy đủ.
Các yếu tố khác có liên quan đến việc tăng nguy cơ viêm tiểu phế quản ở trẻ sơ sinh và các trường hợp nặng hơn bao gồm:
- Sinh non
- Tình trạng bệnh tim phổi tiềm ẩn
- Suy giảm hệ thống miễn dịch
- Tiếp xúc với khói thuốc lá
- Chưa bao giờ được bú sữa mẹ (trẻ bú sữa mẹ nhận được miễn dịch từ người mẹ)
- Tiếp xúc với nhiều trẻ em khác, chẳng hạn như trong môi trường nhà trẻ
- Môi trường sống đông đúc
- Có anh chị em đi học và mang mầm bệnh về nhà
Biến chứng của viêm tiểu phế quản
Các biến chứng của viêm tiểu phế quản nặng có thể bao gồm:
- Môi hoặc da xanh (tím tái), do thiếu oxy
- Ngừng thở, thường xảy ra ở trẻ sinh non và trẻ trong hai tháng đầu đời
- Mất nước
- Nồng độ oxy thấp và suy hô hấp
Nếu những tình trạng này xảy ra, con bạn cần phải nhập viện. Trường hợp suy hô hấp nặng cần phải đặt ống nội khí quản (một cái ống đặt vào đường thở) để giúp trẻ thở cho đến khi hết nhiễm trùng.
Nếu con bạn là trẻ sinh non, bị bệnh tim hoặc phổi, hoặc bị suy giảm miễn dịch, hãy theo dõi chặt chẽ các dấu hiệu đầu tiên của bệnh viêm tiểu phế quản. Vì nhiễm trùng có thể trở thành nghiêm trọng rất nhanh. Trong những trường hợp như vậy, con bạn phải được nhập viện.
Phòng và chữa bệnh viêm tiểu phế quản
Vì virus gây viêm tiểu phế quản lây từ người này sang người khác nên một trong những cách tốt nhất để ngăn ngừa bệnh này là rửa tay thường xuyên – đặc biệt là trước khi chạm vào em bé khi bạn bị cảm lạnh hoặc các bệnh về đường hô hấp khác. Đeo khẩu trang vào thời điểm này là thích hợp.
Nếu con bạn bị viêm tiểu phế quản, hãy cho trẻ ở nhà cho đến khi khỏi bệnh để tránh lây lan cho người khác.
Các cách hợp lý khác để giúp hạn chế nhiễm trùng bao gồm:
- Hạn chế tiếp xúc với những người bị sốt hoặc cảm lạnh. Nếu con bạn là trẻ sơ sinh, đặc biệt là trẻ sinh non, hãy tránh tiếp xúc với những người bị cảm lạnh, đặc biệt là trong hai tháng đầu đời.
- Làm sạch và khử trùng bề mặt. Làm sạch và khử trùng các bề mặt và đồ vật mà mọi người thường xuyên chạm vào, chẳng hạn như đồ chơi và tay nắm cửa. Điều này đặc biệt quan trọng nếu một thành viên trong gia đình bị bệnh.
- Che miệng khi ho và hắt hơi. Che miệng và mũi bằng khăn giấy. Sau đó vứt bỏ khăn giấy và rửa tay hoặc sử dụng nước sát khuẩn tay chứa cồn.
- Sử dụng cốc uống nước của riêng bạn. Không dùng chung cốc với người khác, đặc biệt nếu có người trong gia đình bị ốm.
- Rửa tay thường xuyên. Thường xuyên rửa tay của chính bạn và của con bạn. Chuẩn bị sẵn dung dịch sát trùng tay chứa cồn cho bản thân và con bạn khi bạn vắng nhà.
- Cho con bú. Nhiễm trùng đường hô hấp ít gặp hơn rõ rệt ở trẻ bú mẹ.
Vắc xin và thuốc
Không có vắc-xin phòng các nguyên nhân phổ biến nhất của viêm tiểu phế quản (RSV và rhinovirus). Tuy nhiên, nên tiêm phòng cúm hàng năm cho tất cả mọi người trên 6 tháng tuổi.
Đa số các trường hợp viêm tiểu phế quản là do virus gây ra, do vậy việc dùng kháng sinh (tác dụng tiêu diệt vi khuẩn) là không có giá trị. Chính vì thế, bố mẹ không nên tự ý dùng kháng sinh ở nhà, mà phải đến khám Bác sĩ để được khám, đánh giá, dùng thuốc đúng chỉ định và hướng dẫn theo dõi cho trẻ. Đặc biệt là những trẻ nguy cơ cao như sinh non, bị bệnh tim phổi, suy giảm miễn dịch, nên đi khám sớm ngay khi có những biểu hiện đầu tiên của viêm tiểu phế quản.
Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Nếu khó cho con bạn ăn hoặc uống và trẻ thở nhanh hoặc thở gắng sức, hãy liên hệ với Bác sĩ ngay. Điều này là đặc biệt quan trọng nếu con bạn dưới 12 tuần tuổi hoặc có các yếu tố nguy cơ khác gây viêm tiểu phế quản – bao gồm sinh non hoặc bệnh tim hoặc phổi.
Những dấu hiệu và triệu chứng dưới đây là cần đưa trẻ đi khám ngay lập tức:
- Nghe thấy tiếng thở khò khè, thở rít
- Thở rất nhanh — hơn 60 nhịp thở/ phút và thở nông
- Thở gắng sức – co kéo lồng ngực (xương sườn dường như bị hút vào trong khi trẻ hít vào)
- Dáng vẻ uể oải hoặc thờ ơ
- Không chịu uống đủ nước, hoặc thở quá nhanh để ăn hoặc uống
- Da chuyển sang màu xanh, đặc biệt là môi và móng tay (tím tái)
>>>>> Tìm hiều thêm thông tin về các bệnh lý Tai Mũi Họng tại đây!
