Viêm xoang mạn tính không chỉ đơn thuần là tình trạng nghẹt mũi kéo dài hay đau nhức vùng trán – má. Với nhiều người, đây là căn bệnh đeo bám dai dẳng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng thở, giấc ngủ, hiệu suất làm việc và chất lượng sống hàng ngày. Dù đã kiên trì dùng thuốc, rửa mũi, xông hơi, nhưng bệnh cứ tái đi tái lại, không dứt điểm. Trong những trường hợp như vậy, liệu đã đến lúc phải nghĩ đến giải pháp phẫu thuật?
Không phải ai bị viêm xoang mạn tính cũng cần phẫu thuật
Điều đầu tiên cần khẳng định: không phải cứ bị viêm xoang mạn tính là phải mổ. Phẫu thuật chỉ được chỉ định khi các phương pháp điều trị nội khoa – bao gồm thuốc kháng sinh, thuốc xịt corticosteroid, rửa mũi bằng nước muối và thay đổi lối sống – đã được áp dụng đầy đủ nhưng không mang lại hiệu quả rõ rệt.
Thông thường, nếu sau 3 đến 6 tuần điều trị mà các triệu chứng như nghẹt mũi, chảy dịch mũi, đau nhức vùng mặt, giảm hoặc mất khứu giác vẫn kéo dài hoặc tái phát nhiều lần trong năm (từ 4 đợt trở lên), thì người bệnh cần được khám chuyên khoa để đánh giá khả năng phẫu thuật.
Những trường hợp nên cân nhắc phẫu thuật sớm
Phẫu thuật điều trị viêm xoang mạn tính được khuyến nghị trong một số tình huống đặc biệt:
- Thứ nhất, khi người bệnh có các bất thường về giải phẫu trong mũi xoang như lệch vách ngăn mũi, polyp mũi lớn, cuốn mũi phì đại hoặc cấu trúc xoang bị chít hẹp. Những bất thường này gây cản trở quá trình lưu thông và dẫn lưu dịch, khiến cho các phương pháp điều trị bằng thuốc gần như không hiệu quả. Trong trường hợp này, phẫu thuật nhằm khơi thông dòng chảy, làm sạch xoang, đồng thời chỉnh sửa các cấu trúc giải phẫu bất thường để bệnh không tái phát.
- Thứ hai, khi viêm xoang gây ra biến chứng nặng như áp xe ổ mắt, viêm mô tế bào quanh hốc mắt, viêm xương sọ, áp xe nội sọ hoặc rò dịch não tủy. Đây là những biến chứng hiếm nhưng nguy hiểm, có thể ảnh hưởng đến thị lực, thần kinh và tính mạng. Khi đó, can thiệp ngoại khoa không còn là lựa chọn mà là chỉ định bắt buộc, cần thực hiện khẩn cấp để kiểm soát ổ viêm và ngăn chặn hậu quả nghiêm trọng.
Mục tiêu của phẫu thuật không phải “cắt bỏ” xoang
Một quan niệm sai lầm phổ biến là phẫu thuật xoang đồng nghĩa với việc “cắt bỏ” hoặc “lấy đi” toàn bộ xoang. Thực tế, kỹ thuật phẫu thuật phổ biến nhất hiện nay là nội soi chức năng mũi xoang (FESS – Functional Endoscopic Sinus Surgery), hoàn toàn không can thiệp vào toàn bộ xoang mà chỉ tập trung xử lý đúng vị trí bị tắc nghẽn hoặc viêm nhiễm nặng.
Mục tiêu của FESS là mở rộng các lỗ thông xoang, loại bỏ mô viêm, polyp hoặc dịch nhầy tích tụ, đồng thời giữ lại tối đa phần niêm mạc lành. Nhờ đó, sau phẫu thuật, khả năng thông khí và dẫn lưu xoang được khôi phục, giúp các loại thuốc xịt tại chỗ phát huy hiệu quả tốt hơn. Quan trọng hơn, FESS giúp giảm tần suất tái phát và cải thiện đáng kể chất lượng sống của người bệnh.
Có phải ai cũng phù hợp với phẫu thuật FESS?
FESS là phương pháp tiêu chuẩn trong điều trị ngoại khoa viêm xoang mạn tính, được ứng dụng rộng rãi tại các bệnh viện chuyên khoa lớn. Tuy nhiên, không phải ai cũng phù hợp. Những người có polyp quá lớn, viêm lan rộng nhiều xoang, bị viêm xoang do nấm hoặc có yếu tố nguy cơ về giải phẫu có thể được chỉ định các phương pháp khác như mổ mở xoang hàm (Caldwell-Luc) hoặc nong xoang bằng bóng (Balloon Sinuplasty) tùy từng trường hợp cụ thể.
Đặc biệt, balloon sinuplasty là một kỹ thuật mới, ít xâm lấn, phù hợp với người có xoang bị tắc nhẹ, không có polyp lớn. Phương pháp này sử dụng một bóng nhỏ đưa vào lỗ xoang, bơm căng để mở rộng và cải thiện dẫn lưu mà không cắt rạch nhiều mô. Thời gian hồi phục ngắn, ít đau và phù hợp với người cao tuổi hoặc có bệnh nền.
Hồi phục sau phẫu thuật viêm xoang mạn tính có nhanh không?
Phẫu thuật nội soi xoang thường không để lại sẹo bên ngoài, vì toàn bộ thao tác thực hiện qua đường mũi. Thời gian mổ trung bình khoảng 30–90 phút tùy mức độ nặng nhẹ. Bệnh nhân thường được ra viện trong vòng 24–48 giờ, nghỉ ngơi tại nhà từ 5–7 ngày là có thể sinh hoạt nhẹ trở lại.
Tuy nhiên, để đạt hiệu quả tối ưu sau mổ, người bệnh cần rửa mũi bằng nước muối sinh lý thường xuyên, tái khám định kỳ để bác sĩ loại bỏ vảy mũi và theo dõi phục hồi mô. Trong vòng 2–4 tuần đầu, cần tránh hắt hơi mạnh, gắng sức, hoạt động thể thao quá sức hoặc đi máy bay.
Biến chứng sau phẫu thuật FESS rất hiếm, nhưng có thể gặp ở một số trường hợp như chảy máu kéo dài, nhiễm trùng, giảm khứu giác hoặc rò dịch não tủy (rất hiếm). Việc chọn bác sĩ phẫu thuật có kinh nghiệm và thực hiện tại cơ sở y tế uy tín là yếu tố quan trọng giúp giảm thiểu tối đa các rủi ro.
Có nên phẫu thuật điều trị viêm xoang mạn tính hay tiếp tục điều trị bảo tồn?
Đây là câu hỏi mà rất nhiều người bệnh băn khoăn. Lựa chọn phẫu thuật hay không cần dựa trên nhiều yếu tố: mức độ nặng của bệnh, số lần tái phát, kết quả nội soi – chụp CT xoang và đặc biệt là mức độ ảnh hưởng đến chất lượng sống.
Nếu bạn đã điều trị nội khoa đúng cách, đủ liều và kiên trì mà triệu chứng vẫn không cải thiện, hoặc phải dùng thuốc kéo dài, tái phát liên tục thì phẫu thuật có thể là “bước ngoặt” giúp bạn thoát khỏi vòng lặp bệnh – điều trị – tái phát.
Phẫu thuật viêm xoang mạn tính không phải là giải pháp đầu tiên, nhưng sẽ là lựa chọn đúng đắn nếu các phương pháp điều trị bảo tồn không còn hiệu quả. Việc mổ không có nghĩa là dứt điểm hoàn toàn viêm xoang, nhưng nó mở ra cơ hội cải thiện triệu chứng, giảm tái phát và nâng cao chất lượng sống rõ rệt.
Nếu bạn cảm thấy nghẹt mũi, chảy mũi, đau đầu xoang kéo dài không dứt dù đã điều trị đúng cách, hãy mạnh dạn đến khám chuyên khoa Tai Mũi Họng để được tư vấn kỹ hơn. Đôi khi, quyết định thay đổi phương pháp điều trị đúng lúc có thể mang lại một cuộc sống mới – dễ thở hơn, nhẹ nhõm hơn mỗi ngày.
>>>>> Tìm hiểu thêm thông tin về các bệnh lý Tai Mũi Họng tại đây!
